بیش فعالی یا اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD) یک اختلال عصبی-رشدی است که با الگوهای مداوم بی‌توجهی و یا بیش فعالی-تکانشگری مشخص میشود که در عملکرد یا رشد اختلال ایجاد می‌کند. این مشکل را میتوان با کاردرمانی کودکان بیش فعال بهبود داد.
افراد مبتلا به این اختلال با مشکلات زیادی از جمله مشکل در تمرکز، حواس‌پرتی آسان، مشکل در سازماندهی و پیگیری دستورالعمل‌ها، گم کردن وسایل، اجتناب از کارهایی که نیاز به تلاش ذهنی طولانی دارند و فراموشکاری در فعالیت‌های روزانه روبرو هستند.
درمان ADHD معمولاً شامل ترکیبی از دارو، درمان رفتاری و آموزش مهارت‌های مقابله‌ای است. هدف از به کار بردن روش‌های مختل درمان نظیر کاردرمانی کودکان بیش فعال در مدیریت علائم و بهبود عملکرد آنها در زمینه‌های مختلف زندگی است. برای اطلاعات بیشتر درباره کاردرمانی و نحوه درمان بیش فعالی و نقص توجه، از طریق شماره زیر با کلینیک دل آرام تماس بگیرید یا روی آن کلیک کنید.
علائم بیش فعالی
علائم بیش فعالی (که بخشی از اختلال نقص توجه و بیش فعالی یا ADHD است) به‌طور کلی به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: بیش فعالی و تکانشگری. در ادامه به شرح مفصل این علائم می‌پردازیم:
علائم بیش فعالی (Hyperactivity):
- بی‌قراری و تکان دادن دست‌ها و پاها یا وول خوردن روی صندلی
- ترک کردن صندلی در موقعیت‌هایی که انتظار می‌رود نشسته بمانند
- دویدن یا بالا رفتن در موقعیت‌های نامناسب
- دشواری در انجام بی‌سروصدای فعالیت‌های تفریحی یا بازی
- احساس بی‌قراری درونی و نیاز مداوم به حرکت، حتی زمانی که نشسته هستند.
- زیاد صحبت کردن
علائم تکانشگری (Impulsivity):
- پاسخ دادن به سوالات قبل از تمام شدن آنها
- دشواری در انتظار نوبت
- قطع کردن صحبت دیگران یا دخالت در بازی‌های دیگران
- مشکل در فکر کردن قبل از عمل کردن
- تصمیم‌گیری‌های ناگهانی و بدون فکر
- ناتوانی در نه گفتن به خواسته‌ها یا لذت‌های فوری
نقش کاردرمانی در کودکان کم توجه و بیش فعال
بیشتر بخوانید: کاردرمانی برای اختلال یادگیری
نقش کاردرمانی کودکان کم توجه و بیش فعال (ADHD) بسیار مهم و چندوجهی است. کاردرمانگران با ارزیابی جامع از نقاط قوت و ضعف کودک، به آنها کمک می‌کنند تا مهارت‌های لازم برای عملکرد مستقل‌تر و موفق‌تر در زندگی روزمره را کسب کنند. تمرکز کاردرمانی جنوب تهران بر بهبود عملکرد کودک در زمینه‌های مختلف از جمله:
1. بهبود توجه و تمرکز
در این زمینه کاردرمانگر با آموزش روش‌های سازماندهی وسایل، تکالیف و محیط اطراف برای کاهش حواس‌پرتی و افزایش تمرکز و همچنین آموزش برنامه‌ریزی، اولویت‌بندی و مدیریت زمان برای انجام وظایف، به کودک کمک می‌کند تا با مشکلات کمتری روبرو شود.
این متخصصین با استفاده از فعالیت‌ها و بازی‌هایی برای بهبود توانایی نگهداری و استفاده از اطلاعات در لحظه، به تقویت حافظه کودک مبتلا به اختلال بیش فعالی کمک می‌کنند.
2. مدیریت بیش فعالی و تکانشگری
کاردرمانی کودکان بیش فعال با ارائه فعالیت‌های ساختاریافته و هدفمند، آموزش خودکنترلی، استفاده از تکنیک‌های آرام‌سازی و آموزش مهارت‌های حل مسئله، نقش موثری در درمان این اختلال دارند.
3. بهبود مهارت‌های حرکتی و هماهنگی
تقویت مهارت‌های حرکتی ظریف، تقویت مهارت‌های حرکتی درشت و برنامه‌های ورزشی و حرکتی، از اقداماتی است که در مراکز کاردرمانی برای بهبود بیماران مبتلا به بیش فعالی انجام میشود.
4. بهبود مهارت‌های اجتماعی و عاطفی
در این زمینه کاردرمانگران و متخصصان مراکز کاردرمانی کودکان بیش فعال با آموزش مهارت‌های ارتباطی و همچنین کمک به کودکان در یادگیری نحوه حل اختلافات با دیگران به صورت مسالمت‌آمیز کمک بسزایی برای رفع مشکلات آنها می‌کنند. علاوه‌براین با تقویت همدلی و درک دیدگاه دیگران و افزایش اعتماد به نفس از طریق موفقیت در فعالیت‌های کاردرمانی و کسب مهارت‌های جدید، حس رضایت را در این افراد تقویت می‌کنند.
5. آموزش به والدین و مربیان
کاردرمانگران با ارائه راهکارها و استراتژی‌های عملی به والدین و مربیان، به آنها کمک می‌کنند تا محیطی حمایتی و ساختاریافته برای کودک فراهم کنند. همچنین آموزش نحوه مدیریت رفتارهای چالش‌برانگیز و تقویت رفتارهای مثبت، از دیگر نقش‌های مهم کاردرمانی در این زمینه است. (خدمات مرتبط: مشاوره کودک و نوجوان)
به طور خلاصه، کاردرمانی کودکان کم توجه و بیش فعال با ارائه مداخلات فردی و مبتنی بر نیازهای خاص هر کودک، به آنها کمک می‌کند تا تمرکز و توجه خود را بهبود ببخشند، تکانشگری و بیش فعالی خود را مدیریت کنند، مهارت‌های حرکتی و هماهنگی خود را تقویت نمایند، مهارت‌های اجتماعی و عاطفی بهتری کسب کرده و در انجام فعالیت‌های روزمره مستقل‌تر شوند و اعتماد به نفس بیشتری پیدا کنند. این روش درمانی برای کاردرمانی کودکان اوتیسم و اختلالات دیگر نیز استفاده میشود.
تمرینات کاردرمانی کودکان بیش فعال
تمرینات کاردرمانی کودکان بیش فعال (ADHD) بسیار متنوع هستند و بر اساس نیازهای خاص هر کودک طراحی می‌شوند. هدف این تمرینات بهبود توجه، تمرکز، کنترل تکانه‌ها، مدیریت انرژی، مهارت‌های حرکتی و سازماندهی است. در زیر به برخی از انواع تمرینات جسمی، ذهنی و مدیریت زمان که در کاردرمانی برای کودکان بیش فعال استفاده می‌شوند، اشاره می‌کنیم. لازم به ذکر است که هر کدام از تمرینات کاردرمانی جسمی کودکان و کاردرمانی ذهنی کودکان برای حل این اختلال میتواند مفید واقع شود:
الف) تمرینات جسمی (برای تخلیه انرژی، بهبود تمرکز و هماهنگی):
1. فعالیت‌های هوازی
- دویدن و پریدن
- دوچرخه‌سواری و اسکیت‌سواری
- شنا
2. فعالیت‌های قدرتی و مقاومتی
- بلند کردن اشیاء سبک
- بازی با توپ
- کشیدن و هل دادن
3. فعالیت‌های حسی-حرکتی
- بازی با خمیر بازی یا اسلایم
- بازی با شن و آب
- تاب بازی
- بازی‌های تعادلی
4. تمرینات حرکتی ظریف:
- مهره‌بازی
- ساختن با لگو یا بلوک‌های ساختنی
- نقاشی و رنگ‌آمیزی
- قیچی کردن و چسباندن
ب) تمرینات ذهنی (کاردرمانی ذهنی کودکان بیش فعال):
1. بازی‌های تمرکزی:
- پازل‌ها
- بازی‌های حافظه
- بازی‌های کارتی
- مازها
2. تمرینات توجه انتخابی:
- پیدا کردن تفاوت‌ها
- پیگیری دستورالعمل‌های چند مرحله‌ای
- شنیدن و انجام دستورالعمل‌ها در حضور صداهای مزاحم
3. تمرینات خودتنظیمی:
- آموزش تشخیص احساسات
- آموزش تکنیک‌های آرام‌سازی
- بازی‌های نقش‌آفرینی
4. تمرینات حافظه فعال:
- به خاطر سپردن لیست کوتاه از وسایل و سپس پیدا کردن آنها
- تکرار جملات طولانی
ج) تمرینات مدیریت زمان و سازماندهی
استفاده از تقویم و برنامه‌ریز تصویری: کمک به کودک در درک ساختار زمان و برنامه‌ریزی فعالیت‌ها.
ایجاد روال‌های روزانه: تعیین زمان‌های مشخص برای انجام وظایف مختلف (بیدار شدن، غذا خوردن، انجام تکالیف، خوابیدن).
استفاده از تایمر: تعیین زمان مشخص برای انجام یک فعالیت و آموزش مدیریت زمان.
آموزش سازماندهی وسایل: تعیین مکان مشخص برای هر وسیله و تشویق کودک به قرار دادن وسایل در جای خود.
تهیه لیست وظایف: نوشتن لیست کارهای روزانه و علامت زدن آنها پس از انجام.
آموزش اولویت‌بندی: کمک به کودک در تشخیص کارهای مهم‌تر و انجام آنها ابتدا.
استفاده از سیستم پاداش: تشویق کودک برای پیروی از برنامه و مدیریت زمان.
به یاد داشته باشید که هر کودک با کودک دیگر متفاوت است و ممکن است به تمرینات مختلفی پاسخ دهد. صبر و پیگیری مداوم همراه با راهنمایی‌های یک متخصص کاردرمانی کودکان بیش فعال میتواند به بهبود قابل توجهی در عملکرد و کیفیت زندگی این افراد منجر شود.
نتایج کاردرمانی کودکان کم توجه
نتایج کاردرمانی در کودکان کم توجه (که اغلب با بیش فعالی همراه است و به عنوان ADHD شناخته میشود) میتواند بسیار چشمگیر و چندوجهی باشد. این نتایج به مرور زمان و با استمرار در جلسات کاردرمانی و انجام تمرینات در منزل حاصل می‌شوند. در زیر به برخی از مهم‌ترین نتایج کاردرمانی در این کودکان اشاره می‌کنیم:
- بهبود توجه و تمرکز
- مدیریت بیش فعالی و تکانشگری
- بهبود مهارت‌های حرکتی و هماهنگی
- بهبود مهارت‌های اجتماعی و عاطفی
- بهبود عملکرد در زندگی روزمره
به طور کلی، کاردرمانی با ارائه راهکارها و تمرینات هدفمند، به کودکان کم توجه کمک می‌کند تا توانایی‌های خود را در زمینه‌های مختلف زندگی بهبود بخشند و عملکرد موفق‌تری داشته باشند. این امر نه تنها کیفیت زندگی کودک را ارتقا می‌دهد، بلکه به کاهش چالش‌های پیش روی خانواده و مربیان نیز کمک می‌کند.
روش های دیگر درمان بیش فعالی
علاوه بر کاردرمانی و راهکارهای ذکر شده در آن، روش‌های دیگری نظیر نوروفیدبک جنوب تهران، بازی درمانی در تهران و رفتاردرمانی در افسریه نیز برای درمان بیش فعالی (ADHD) وجود دارند که اغلب به صورت ترکیبی با یکدیگر و تحت نظر متخصصان به کار می‌روند. در ادامه با این روش‌های کاربردی و مهم بیشتر آشنا خواهیم شد.
نوروفیدبک: روشی غیرتهاجمی که به فرد کمک می‌کند امواج مغزی خود را تنظیم کند و در نتیجه توجه و تمرکز بهبود یابد.
بازی درمانی: با استفاده از بازی، به کودکان کمک می‌کند احساسات، چالش‌ها و رفتارهای خود را بیان و مدیریت کنند.
رفتاردرمانی: با آموزش راهکارها و تغییر الگوهای رفتاری، به کودکان کمک می‌کند رفتارهای تکانشی و بیش فعالی خود را کنترل کنند. مهم است که بدانیم بهترین رویکرد درمانی برای ADHD اغلب ترکیبی از چندین روش است که بر اساس نیازهای فردی، سن و شدت علائم توسط متخصصان تعیین میشود. هیچ درمان واحدی برای همه افراد مبتلا به ADHD وجود ندارد.
برای مشاوره با کلینیک دل آرام، میتوانید با ما تماس بگیرید یا فرم های مشاوره پایین صفحه را پر کنید. کاردرمانی در مشیریه و گفتاردرمانی در افسریه نیز از دیگر خدمات ما هست.
